Zbliżają się wybory federalne. Co warto wiedzieć przed 21 października?
- Każda uprawniona do głosowania osoba jest przypisana do konkretnego lokalu wyborczego. Adres komisji wyborczej można znaleźć na karcie informacyjnej. Elections Canada będzie też mieć gotowe listy wyborców, jak tylko zostaną potwierdzone lokalizacje wszystkich punktów do głosowania. W czasie ostatnich wyborów otwartych było 72 857 lokali wyborczych. W niektórych będzie można oddać głos wcześniej. Oddać głos można też w lokalnym biurze Elections Canada, ale tylko przed 15 października, przed godziną 6 po południu.
- Uprawnieni do głosowania są wszyscy obywatele Kanady, którzy w dniu wyborów mają ukończone 18 lat. Osoby też musza być zarejestrowane do głosowania. Zarejestrować można się nawet w dniu wyborów, należy tylko pamiętać o przyniesieniu odpowiednich dokumentów. Wymagany jest dokument, który potwierdzi tożsamość i adres głosującego. Jest to przede wszystkim prawo jazdy, ale może być też inny dokument ze zdjęciem, nazwiskiem i adresem wydany przez instytucję rządową (federalną, prowincyjną lub miejską). Osoby, które nie mają takiego dokumentu, mogą przynieść dwa inne, przy czym na obu musi widnieć imię i nazwisko, a na jednym – aktualny adres. Może to być np. paszport, karta dawcy krwi, karty przynależności do stowarzyszeń, itp. W ostateczności osoby, które nie mają dokumentów spełniających wymagań, mogą przyjść z kimś, kto potwierdzi ich tożsamość, z tym że osoba potwierdzająca musi przedstawić swój dokument z adresem.
- W całej Kanadzie wydzielonych jest 388 okręgów wyborczych. Granice okręgów federalnych mogą nie pokrywać się z granicami okręgów terytorialnych czy prowincyjnych. Warto się więc upewnić, jaki okręg odpowiada danemu adresowi.
- Osoby bezdomne również mogą oddać głos, jeśli wylegitymują się dokumentem potwierdzającym tożsamość i podadzą adres, pod którym ostatnio przebywają. Schroniska i noclegownie mogą wydać zaświadczenie z potwierdzeniem adresu. Jeśli osoba bezdomna nie ma dokumentu tożsamości, może przyjść do lokalu wyborczego z kimś, kto poświadczy jej tożsamość.
- Elections Canada podaje, że ma rozmieszczone lokale wyborcze w wielu odległych rejonach kraju. W niektórych przypadkach (latarnie morskie, miejsca do których można jedynie dolecieć samolotem) wybory przeprowadzają specjalni urzędnicy, którzy przybywają w dane miejsce z kartami do głosowania przed dniem wyborów.
- Wyznaczono cztery terminy wcześniejszych wyborów. Dla tych, którzy nie mogą lub nie chcą iść do urn 21 października, niektóre lokale wyborcze będą czynne 11, 12, 13 i 14 października. Głosować można też w lokalnym biurze Elections Canada, a także zawnioskować o możliwość głosowania korespondencyjnego.
- Studenci mogą wybrać, w którym okręgu będą głosować. Mogą wybrać okręg, w którym leży ich aktualne miejsce zamieszkania (przy czym muszą mieć dokument potwierdzający ten adres) lub okręg, z którego pochodzą (wtedy mogą głosować korespondencyjne lub w lokalnym biurze Elections Canada). W podobnej sytuacji są osoby, które pracują z dala od domu.
- Obywatele Kanady, którzy mieszkają poza granicami kraju, tym razem będą mogli oddać głos. Sąd najwyższy odrzucił wcześniejsze ograniczenia, które nie dopuszczały do głosowania Kanadyjczyków, którzy mieszkali za granicą dłużej niż 5 lat. Obecnie głosować mogą wszyscy obywatele, jeśli tylko potwierdzą swoją tożsamość i ostatni adres w Kanadzie. Będą głosować w okręgu właściwym dla ostatniego miejsca zamieszkania na terytorium Kanady.
- Prawo nakazuje pracodawcom zwolnienie pracowników od pracy na 3 godziny, tak by mogli wziąć udział w wyborach. Muszą to być 3 kolejne godziny w dniu wyborów. Zasady tej nie stosuje się do osób zatrudnionych w transporcie. O tym, kiedy pracownik dostanie wolne na wybory, decyduje pracodawca. Za ten czas pracownikowi przysługuje wynagrodzenie.
- Można pójść na wybory i nie zagłosować na nikogo. Nazywa się to głosem odrzuconym. Głosy odrzucone to takie karty do głosowania, na których nie zaznaczono żadnego kandydata lub takie, na których zaznaczono kilka nazwisk. W 2015 roku było ich 120 515, czyli 0,7 proc. wszystkich. Karta do głosowania, którą wyborca od razu odda, też jest uznawana za głos odrzucony.
- W lokalu wyborczym nie wolno robić zdjęć. Fotografowanie jest zakazane na mocy Elections Act i za złamanie przepisów grozi kara do 5 lat pozbawienia wolności.
- Każdy kandydat może przysłać do lokalu wyborczego swojego przedstawiciela, który będzie obserwował przebieg głosowania. Osoba ta nie może jednak ingerować w to, co się dzieje w lokalu wyborczym, nie może rozdawać ulotek, namawiać do głosowania, prowadzić kampanii w jakikolwiek sposób. Nie może nawet być ubrana w kolory partii, którą reprezentuje. To samo dotyczy osób prowadzących głosowanie.
Aby stworzyć rząd większościowy, jedna partia musi zgromadzić 170 mandatów. W 2015 roku liberałowie zdobyli ich 184. Jeśli żadnej z partii nie uda się zdobyć większości, pozostaje jeszcze rząd mniejszościowy. Tradycyjnie dotychczasowy rząd może ubiegać się o wotum zaufania, ale najczęściej jest tak, że zaraz po głosowaniu uznaje swoją porażkę i pozwala stworzyć nowy rząd temu, kto zdobył większość. Rząd mniejszościowy potrzebuje poparcia innych partii, by rządzić. Może zawiązać koalicję lub liczyć na poparcie innych w konkretnych sprawach.
