Narodowe Czytanie po raz czwarty

         W sobotę, 5-go września Klub Seniora Złota Jesień działający przy Gminie 1-szej Związku Narodowego Polskiego w Kanadzie, czwarty raz z kolei zorganizował Narodowe Czytanie.

W roku obecnym wybraną lekturą była ‘Balladyna’ Juliusza Słowackiego.

Klub zainicjował Narodowe Czytanie cztery lata temu wspólnym czytaniem Wesela Stanisława Wyspiańskiego.  Wtedy to na mapie biorących udział w Narodowym Czytaniu na stronie Biura Prezydenta RP, była to jedyna organizacja z Kanady uczestnicząca w tym jednoczącym Polaków na całym świecie przedsięwzięciu. W czytanie Wesela włączyła się Gmina 1-sza, Klub Polek, oraz organizacje i stowarzyszynia współpracujące z Gminą 1-szą :  chór Novi Singers Toronto, Klub Żeglarski Biały Żagiel, Towarzystwo Warszawskie. Obecna była także przedstawicielka Konsulatu RP w Toronto.

W roku bieżącym, ze względu na sytuację związaną z pandemią, skala przedsięwzięcia musiała być znacznie mniejsza i ograniczona do Klubu Seniora. Obostrzenia obowiązują osoby indywidualne, ale i organizacje. Lista osób, które będą uczestniczyć wraz kontaktem była przygotowana i w razie czego jest dostępna.

Czytanie miało miejsce w pięknym parku Mary Curtis w Etobicoke. Park jest położony przy ujściu rzeki Etobicoke Creek do jeziora Ontario.

Klub Seniora Złota Jesień działa grupowa, zgodnie z zasadą, że jest to nasz klub. W przygotowaniu tego ważnego dla Polonii i Polaków na całym świecie kulturalnego i jednoczącego nas wszystkich wydarzenia, szczególną rolę odegrał Zarząd Klubu, który spotkał się kilkakrotnie, aby omówić i ustalić szczegóły czytania w nowych warunkach. I tak następujące osoby były odpowiedzialne za

– Barbara Antoniewska (viceprezes) – zaplanowanie i przygotowanie wystroju i szaty graficznej, oraz zgłoszenie czytania w Biurze Prezydenta RP. Brać udział w Narodowym Czytaniu można i bez zgłoszenia, ale zgłoszenie w Biurze Prezydenta RP pozwala na umiejscowienie Polaków na mapie świata. Poza tym z reguły na zakończenie otrzymuje się list z podziękowaniem od pary prezydenckiej.  Basia  przygotowała także streszczenie Balladyny, które zaprezentowała. To ona również przygotowała plakat, oraz wykonała artystyczna okładkę książki, którą na zakończenie wszyscy uczestnicy podpisali. Książka zostanie przekazana Gminie 1-szej i umieszczona w bibliotece Gminy. Streszczenie Balladyny w załączeniu.

– Krystyna Nowacka (viceprezes) – koncept i czuwanie nad całością. Pomoc w dekoracji miejsca imprezy. Krystyna zagaiła spotkanie i odczytała historię i znaczenie Narodowego Czytania przygotowane przez poetkę klubu Wandę Bogusz. Znaczenie Narodowego Czytania w załączeniu.

– Wanda Bogusz – zajęła się wybraniem odpowiednich fragmentów Balladyny, oraz napisała wiersz okolicznościowy związany z Narodowym Czytaniem. Wiersz został przez autorkę odczytany.  Wiersz w załączeniu.

– Hanna Supczak (skarbnik) była pomocna w przygotowaniu deklaracji, oraz zaksięgowała wydatki związane z tegorocznym Narodowym Czytaniem. Hanka również zakończyła uroczystość, dziękując wszystkim zgromadzonym i podkreślając jak ważne jest nasze uczestnictwo w Narodowym Czytaniu.

Ponieważ wszystko co robi Klub Seniora jest wynikiem zaangażowania członków, dodatkowo należy wspomnieć o Teresce Klimuszko, która zawsze i gdzie zajdzie taka potrzeba dzieli się swym darem pięknego głosu. Tereska odśpiewała na początku hymny kanadyjski i polski, nadając całej uroczystości bardziej formalny charakter.

Należy tutaj również wspomnieć o bardzo ważnej akcji Teresy Popendy, która mieszkając w pobliżu, przewidziała, że przy tak pięknej pogodzie, i w sobotę, o godzinie 10-tej stoły mogą być już zajęte, i przezornie zajęła fantastycznie położony stół w cieniu, i osłonięty drzewami, już już o godzinie 6:15 rano!

No i oczywiście samo czytanie wybranych fragmentów.  Ze względu na tegoroczną wyjątkową sytuację, postanowiono ograniczyć ilość osób czytających do minimum. Zamiast 20 (tyle osób czytało Wesele Wyspiańskiego), zaproszono do czytania Prezesa Gminy 1-szej Związku Narodowego Polskiego Józefa Aleksandrowicza, oraz Prezesa Kongresu Polonii Kanadyjskiej Okręg Toronto Bartłomieja Habrowskiego. Oboje czytali wyśmienicie!

A było to istotne, gdyż ze względu na restrykcje i zminimalizowanie ryzyka zdecydowano, żeby nie używać przenośnego mikrofonu. Po podpisaniu książki Balladyna, wszyscy wyrazili nadzieję, że w przyszłym roku wrócimy do starych wzorów, i czytanie odbędzie się w siedzibie Klubu Seniora Złota Jesień, czyli w siedzibie Gminy 1-szej Związku Narodowego Polskiego, przy 71 Judson st. w  Etobicoke.

Organizatorzy podkreślali również, że jest coraz więcej zarejestrowanych w Biurze Prezydenta RP miejsc w Kanadzie gdzie odbywa się Narodowe Czytanie. I to cieszy.

Spisała:  Alicja Farmus – Prezes Klubu Seniora Złota Jesień.

Znaczenie Czytania Narodowego

Akcja Czytania Narodowego zapoczątkowana została w 2012 roku z okazji 200-lecia Drugiej Wojny Polskiej i najazdu Napoleona na Rosję, co opisane zostało w „Panu Tadeuszu Adama Mickiewicza  – w rozdziale p.t.„Ostatni zajazd na Łitwie”.

Akcję, której pomysłodawcą była dyrektor Biura-Kultura Agnieszka Celeda, rozpoczął prezydent Bronisław Komorowski i prowadził ją przez trzy edycje.

Chodziło o to, aby literatura narodowa była nie tylko przedmiotem nauczania szkolnego, ale stała się obecna w życiu społecznym.

Od 2015 roku, czyli od czwartej edycji narodowe czytanie kontynuuje prezydent Andrzej Duda.

Czytanie Narodowe to akcja, którą współtworzą wszyscy uczestnicy, wydarzenie autentycznie obywatelskie. Jest świętem polskiej literatury. Przybliżana jest znajomość literatury narodowej przez czytanie obszernych fragmentów dzieł w przestrzeni publicznej, jak i w środkach masowego przekazu.

Jest to wielka społeczna kampania promująca dzieła, które stanowią kanon literacki polskiej kultury.

Dla przykładu:

1. edycja –  2012r. 8 września , „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza.

2. edycja –  2013r 7 września,  Wybrane dzieła Aleksandra Fredry

3. edycja –  2014r. 6 września,  „Trylogia” Henryka Sienkiewicza

4. edycja – 2015r  5 września,  „Lalka”  Bolesława Prusa

5. edycja – 2016r. 3 września,  „Quo vadis” Henryka Sienkiewicza

6. edycja – 2017r. 2 września, „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego

7. edycja – 2018r. 8 września, „Przedwiośnie”  Stefana Żeromskiego

8. edycja –  2019r. 7 września,  Wybrane nowele Elizy Orzeszkowej

W tym roku  5 września odbywa się 9-ta edycja Czytania Narodowego, na którą wybrana została „Balladyna” Juliusza Słowackiego, której streszczenie zaprezentowała Pani Basia Antoniewska.

Zatem wysłuchajmy  wybranych fragmentów „Balladyny”.

Balladyna streszczenie

Narodowe czytanie 05 września  (sobota) 2020

Juliusz Słowacki „Balladyna”to wybitne dzieło polskiego romantyzmu napisany w w Genewie. Dramat został ukończony w grudniu 1834 roku, a wydany pięć lat później w Paryżu. Powstał na emigracji w czasie dyskusji na temat przyczyn niedawnej klęski powstania i debat nad wspólną historią i przyszłym losem narodu. Poeta połączył w tym utworze realizm i fantastykę, koncentrując się na analizie postaw i czynów bohaterów.

List dedykacyjny

W liście dedykacyjnym z lipca 1839 roku Słowacki poświęca Balladynę swojemu przyjacielowi – Zygmuntowi Krasińskiemu. Tłumaczy w nim koncepcję utworu, nawiązując okazyjnie do starożytnego poety Homera.

Opowiastką o dawnym liryku wyjaśnia prywatne obawy, co do odbioru dramatu przez krytykę, obecne i przyszłe pokolenia.

„Balladyna” to tragedia w pięciu aktach, będąca opowieścią o żądzy władzy i o dorastaniu do roli zbrodniarza, to dramat o funkcjonowaniu na świecie dobra i zła. Bohaterki zostały opisane na zasadzie kontrastu: Alina to uosobienie dobra, Balladyna – zła. W świecie utworu zło zwycięża nad dobrem. Alina ginie, żoną Kirkora, księżną zostaje okrutna Balladyna. Ginie także jej mąż, szlachetny Kirkor, który chce zwrócić Pustelnikowi (a w rzeczywistości prawowitemu królowi Popielowi) koronę – symbol władzy. Dopiero w ostatniej scenie dobro odzyskuje władzę

W skromnej chatce mieszka uboga wdowa wraz ze swymi dwiema pięknymi córkami: Aliną i Balladyną. Pierwsza z nich jest łagodna i kochająca, druga to egoistka, pragnąca bogactwa i władzy. Okazja do ich zdobycia nadarza się dla Balladyny wraz z nadejściem wiosny, kiedy budzi się wróżka , pani pobliskiego jeziora Gopło. Jest ona zakochana w Grabcu, a ten z kolei spotyka się z Balladyną. Aby temu zapobiec Goplana wysyła do chaty wdowy księcia Kirkora. Ten zamierza ożenić się z jedną z dziewczyn. Wdowa proponuje malinowy konkurs – która przyniesie pierwsza dzban malin, ta zostanie żoną Kirkora. Balladyna, wiedząc, że nie zwycięży, zabija swoją siostrę. Odbywa się huczne wesele i Balladyna zostaje żoną Kirkora i panią na jego zamku. Zabiera ze sobą matkę, ale szybko zaczyna ją ukrywać przed ludźmi, bo wstydzi się swojego chłopskiego pochodzenia. Podaje się za osobę z królewskiego rodu. Kiedy Kirkor wyrusza na wojnę, Balladyna przemyśliwa, jak pozbyć się męża i zasiąść na tronie. Wybiera jednego z rycerzy, von Kostryna, którego w sobie rozkochuje, a potem namawia, by pomógł jej zgładzić Kirkora. Potem, posługując się trucizną, pozbywa się także von Kostryna.

W końcu Balladyna zasiada na tronie. Jako prawowita królowa zaczyna odbywać sądy nad swoimi poddanymi i wydaje za każdym razem wyrok śmierci: na mordercę von Kostryna (czyli na siebie), na mordercę pięknej Aliny (czyli na siebie) na wyrodną córkę, która źle obchodziła się z matką (czyli na siebie). Po wydaniu ostatniego wyroku z nieba pada piorun i razi Balladynę, która ginie.

Czytanie Narodowe

Dziś święto Polskiej Literatury,

Od lat dziewięciu już się odbywa.

To wydarzenie obywatelskie,

Niezwykle piękna inicjatywa.

Współtworzącymi są czytelnicy,

Którzy tę akcję dzielnie wspierają,

Począwszy z góry od prezydenta

Piątego września w szeregi stają.

Bo to czytanie jest narodowe,

Więc odłóż wszystko dzisiaj „ad akta”

I zakoleguj się z „Balladyną”,

Którą Słowacki oparł na faktach.

Dzieło Juliusza, jedno z perełek

Naszego wieszcza narodowego,

Znane powszechnie z lektury szkolnej,

Dotyczy wątku historycznego.

Wśród literackich kanonów, naszej

Polskiej kultury, ramach się mieści,

Zatem wybrana dziś do czytania

Niech pieści uszy wyrazem treści.

Niechaj w tej akcji Polonię świata

Inne narody wręcz podziwiają,

Przed Mikołajem Rejem ktoś rzekłby

 – „Lachy nie gęsi swój język mają”.

1 września 2020r Wanda Bogusz