Przyszły gen. Stanisław Maczek urodził 31 marca 1892 roku w Szczercu pod Lwowem, w rodzinie z chorwackimi korzeniami.
Kształcił się w gimnazjum w Drohobyczu, tam ujawnił talent humanistyczny. Następnie studiował na Uniwersytecie Lwowskim, kończąc Wydział Filozofii i Filologii Polskiej. Te studia, wyzwoliły w młodym Stanisławie, przyszłe ojcowskie traktowanie podwładnych mu żołnierzy, którzy pieszczotliwie nazywali go „Bacą”. Absolwentem uczelni został w 1914 roku. W tym okresie zainteresował się również militariami i sztuką wojenną, co skłoniło go do odbycia szkoleń w Związku Strzeleckim. Próbował zaciągnąć się do Legionów organizowanych przez Komendanta Józefa Piłsudskiego, jednak uniemożliwiło mu to, powołanie w szeregi austriackiej armii, walczył na froncie włoskim. Z chwilą rozpadu Austro – Węgier, w listopadzie 1918 roku przedostał się do Krosna, gdzie wstąpił do Wojska Polskiego. Na miejscu objął dowództwo kompanii, która wzięła udział w walkach z Ukraińcami. Zdobyte doświadczenie i wyszkolenie z austriackiej armii, dowództwo polskie dostrzegło i doceniło. Awans do stopnia kapitana, otrzymuje latem 1919 r. za walki o Czerniów. Pod koniec 1919 roku jednostka, w której działał Maczek, została oddelegowana na Wołyń. Następnie młody kapitan rozpoczął służbę sztabową, służąc u gen. Listowskiego i gen. Raszewskiego. Razem ze swoim batalionem szturmowym walczył w obronie Lwowa, dowodził kompanią karabinów maszynowych i moździerzy. Po zakończeniu wojny polsko – bolszewickiej, Maczek pozostał w wojsku. 1 sierpnia 1923 roku otrzymuje stopień podpułkownika, działając w ramach 26. Pułku Piechoty, gdzie dowodził jednym z batalionów. W latach 1923-24 kształcił się w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. W 1938 roku zostaje dowódcą 10. Brygady Kawalerii, pierwszej zmotoryzowanej jednostki Wojska Polskiego. 1 września 1939 r. płk. S. Maczek rozpoczął działania na odcinku południowym w pasie Armii “Małopolska”. Jego żołnierze walczyli m.in. pod Jordanowem i Rzeszowem, gdzie 10 Brygada zadała poważne straty Niemcom z silnego XXIII Korpusu Pancernego. 15 września jednostka została przesunięta w rejon Lwowa, gdzie krótko działała w ramach obrony miasta. Po napaści Związku Radzieckiego na Polskę, płk. Maczek wraz z żołnierzami zdecydował się na opuszczenie kraju. Ewakuował się na Węgry. 21 października był już we Francji, gdzie usiłował utworzyć dywizję pancerną. 15 listopada 1939 roku został mianowany generałem brygady. We Francji, gen. Władysław Sikorski jest wrogo nastawiony do tak zwanej sanacyjnej elity, w wyniku czego gen. S. Maczek nie otrzymuje przydziału frontowego. Dopiero po agresji Hitlera na Francję, alianci decydują się na powołanie, do życia nowej jednostki pancernej, w której oddziałach walczą Polacy. W efekcie generał kieruje poczynaniami odtworzonej 10. Brygady. W rejonie Montbard 16 – 17 czerwca 1940 r. 10 Brygada stoczy bój, po czym, z powodu braku jakichkolwiek perspektyw dalszej walki, żołnierze wycofali się. Sprzęt został zniszczony, aby nie trafił w ręce wroga. Po pospiesznej ewakuacji Maczek przedostał się do Wielkiej Brytanii. Tutaj powierzono mu dowództwo nad formowaną 2. Brygadą Strzelców, którą następnie przemianowywano na, 10. Brygadę Kawalerii Pancernej i wreszcie na 1 Dywizję Pancerną. Jednostka ta była szkolona na terenie Szkocji, gdzie żołnierzy polskich szykowano do zbliżającego się boju na kontynencie. 1 Dywizja Pancerna nie brała udziału w lądowaniu pierwszego rzutu alianckich wojsk w czerwcu 1944 r. w inwazji na Normandię. Dowództwo alianckie postanowiło natomiast wykorzystać 1. Dywizję Panc. w ramach 2. Korpusu Kanadyjskiego. 1 sierpnia 1944 roku jednostka została przerzucona do Francji, gdzie wyzwoliła szereg miast francuskich i holenderskich, Ypres, Gandawę, Bredę. Manewr wyzwolenia Bredy przyniósł Polakowi spory rozgłos, ponieważ udało się mu uchronić miasto od zniszczeń, a ludność cywilną od dalszych strat. 26 marca 1945, pod Łukiem Tryumfalnym, generał otrzymał Legię Honorową.
Dowodził pod Falaise. Bronione przez Polaków wzgórze Maczuga, zamknęło Niemców w kotle. 4 maja 1 Dywizja dotarła do Wilhelmshaven. Twierdza Kriegsmarine kapitulowała przed polskim dowódcą! Za zasługi Maczka ponownie awansowano, tym razem do stopnia generała dywizji.
.jpg)
Przez trzy lata po wojnie, miasto Haren w Dolnej Saksonii, nazywało się Maczków! Mieszkali tu byli żołnierze i robotnicy przymusowi z Polski. Alianci namawiali generała, by wracał do kraju. Weteran wojny z bolszewikami mógł tam jechać tylko po śmierć! Wybrał pracę barmana w hotelu Learmouth. 26 września 1946 r. Rada Ministrów bolszewickiego rządu w Warszawie, pozbawiła go obywatelstwa polskiego. Ten sam „zaszczyt” spotkał gen. Władysława Andersa, gen. Stanisława Kopańskiego, gen. Antoniego Chruściela oraz 72 innych oficerów.
Na wniosek 40 tyś. Mieszkańców Bredy został honorowym obywatelem Holandii. W roku 1994 został kawalerem Orderu Orła Białego. Generał zmarł 11 grudnia 1994 r. w Edynburgu, miał 102 lata, na życzenie został pochowany obok swych żołnierzy w Bredzie. 11 listopada 1995 r. pośmiertnie mianowano go generałem broni.
Pamiętajmy 11 grudnia o panu generale, i wszystkich żołnierzach gen. Maczka z których Wojsko Polskie dziś jest dumne.
Miałem zaszczyt poznać w Kanadzie, kpt. Mieczysława Lutczyka, który walczył pod komendą najpierw pułkownika, a następnie gen. S. Maczka, na trzech frontach II wojny światowej, najpierw w kampanii wrześniowej 1939 r., następnie we Francji w czerwcu 1940 r. i powtórnie przez Francję, Holandię do Niemiec.
CZEŚĆ ICH PAMIĘCI!
Wybrane odznaczenia przyznane Stanisławowi Maczkowi:
– Order Orła Białego (1994)
– Order Virtuti Militari III, IV i V klasy
– Order Odrodzenia Polski I i III klasy
– Krzyż Walecznych
– Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
– Komandoria Legii Honorowej
– francuski Croix de Guerre 1940 z palmami
– Medaille Commemorative Francaise de la Guerre 1939-1945
– belgijski Grand Officier de l’Ordre de la Couronne avec palme
– belgijski Croix de Guerre z palmami
– brytyjski Komandoria Orderu Łaźni
– Distinguished Service Order
– holenderski Orde van Oranje Nassau III klasy
Stowarzyszenie Józefa Piłsudskiego
„Orzeł Strzelecki” w Kanadzie
Komendant Grzegorz Waśniewski
