Wymiana tablic pamiątkowych przy grobach premierów – jak mierzyć przeszłość teraźniejszą miarą?

Urzędnicy federalni rozważają zmianę treści tablic przy grobach byłych premierów Kanady.

Pod koniec stycznia wandale zdrapali zdjęcie premiera Mackenzie Kinga z tablicy informacyjnej znajdującej się obok grobu premiera w Toronto. Tablica została zniszczona do tego stopnia, że agencja federalne zdecydowała się wymienić ją na nową.

Przez ponad 20 lat tablica pozostawała nietknięta i nikomu nie przeszkadzała. Teraz urzędnicy głowią się, co zrobić, żeby jej treść lepiej oddawała poglądy na historię, zwłaszcza na jej aspekty związane z niewłaściwym traktowaniem ludności rdzennej. Wymiana tablic znajduje się na liście spraw, którymi mają się zająć Parks Canada i Historic Sites and Monuments Board of Canada. Agencje opiekują się 16 miejscami spoczynku kanadyjskich premierów.

W 1999 roku uruchomiono program opieki nad grobami premierów, by uchronić je przed zniszczeniem i zapomnieniem. Wszystkie poza jednym grobem znajdują się w Kanadzie. Jedynie R.B. Bennett został pochowany w Mickelham w Wielkiej Brytanii, miasteczku liczącym 600 mieszkańców, położonym godzinę jazdy pociągiem na południowy-zachód od Londynu. Jego nagrobek wymaga renowacji.

Przez ponad 20 lat w ramach programu wydano około miliona dolarów na inspekcje, naprawy, tablice i maszty umieszczone przy grobach. Wydatki są uzależnione od potrzeb. Parks Canada spodziewa się niewielkiego wzrostu kosztów w ciągu następnych pięciu lat. W zeszłym roku przybył nagrobek premiera Johna Turnera w Toronto.

Na nowych tablicach mają się znaleźć daty urzędowania premierów i podsumowanie, dlaczego te miejsca są ważne dla historii Kanady. Parks Canada w oświadczeniu stwierdziło, że treść nowych tablic będzie “odzwierciedlać ogromne zmiany w rozumieniu historii” i “ukazywać przeszłość w kontekście teraźniejszości”. Cynthia Wesley-Esquimaux, przewodnicząca Narodowego Centrum ds. Prawdy i Pojednania uważa, że treść tablic powinna być przedmiotem dyskusji różnorodnego panelu doradczego. Należy pokazać udział premiera w budowaniu historii kraju, zarówno w sensie pozytywnym, jak i negatywnym. “To będzie niełatwe i niewygodne”, dodaje Wesley-Esquimaux.

Najwięcej pracy będzie przy grobie premiera Pierre’a Trudeau. Jego kamienno-betonowy grobowiec jest uszkodzony przez deszcze, przymrozki i topniejący śnieg. Metalowy dach przecieka i wymaga całkowitej wymiany. Ściany częściowo trzeba rozebrać i wymurować na nowo. Parks Canada stwierdzając zniszczenia wielokrotnie wspomina o wpływie zmian klimatu. Prace renowacyjne powinny się zacząć tej jesieni, ale agencja na razie opracowuje plan robót.