Czy nam się to podoba czy nie, mieszkając w Kanadzie i będąc obywatelami Kanady jesteśmy poddanymi monarchy brytyjskiego. Do niedawna królowej, Elżbiety II, obecnie króla Karola III. Co przyniesie nam okres karoliński (od obecnego Karola III) po okresie elżbietańskim (od królowej Elżbiety II)? Nie wiemy jeszcze. Wiem za to, że wszyscy dookoła mnie straszą, szczególnie politycy. Najczęściej idzie to tak: jak nie wybierzecie mnie/nas to pożałujecie. Naprawdę? Przynajmniej królowa i obecny król mnie nie straszą, bo jako dynastia hierarchiczna, zostali koronowani na monarchów zgodnie z tradycją hierarchii dynastycznej. Inni mogą po bokach wierzgać ile chcą próbując wskoczyć na drabinę o szczebelek wyżej, ale tak nic im to nie pomoże, bo zasada jest ściśle nie demokratyczna i nie wizerunkowa. Możesz stękać i kwękać ile chcesz do Oprah i innych mistrzów urabiania opinii, i tak nie wzruszy to istniejących zasad dziedziczenia. Więc może lepiej przestać się ośmieszać? Osobiście mam tego dość. Gdzie nie popatrzę to atakuje mnie jakaś rozwódka, która przez wyjście za mąż została księżniczką Sussex, i jeszcze jej mało. Czuje się pokrzywdzona, i urobiła swojego męża, żeby też się taki poczuł. Tak, tak o pani Meghan Markle mówię. I gdzie patrzę, a i usłyszę to inna pani (też z pospólstwa tzw. ‘commoner’) stawiana jest tej pierwszej rozwódce za wzór. Pewnie takich igrzysk potrzebuje lud, światowy? Do tego dochodzi królowa małżonka Camilla, żona (w końcu) króla. Tą panią to się już wszyscy zmęczyli, i dają jej spokój. Widać odcierpiała już swoje. Mam dość tych bajek dla małych ludków (folks).
Ale oprócz tych plotek (bo któż tam znam prawdę?) o paniach i panach królewskich…
Dawno temu rodzina mojego chłopaka z ogólniaka dostała z Anglii od wujka paczkę. Wujek znalazł się w Anglii, bo rodzina (ojciec naczelnik poczty na byłych kresach II RP) była zesłana w 1942 na Sybir. Jednemu z synów udało się wydostać z łagru i szczęśliwie dojechać do miejsca zbiórki armii gen. Andersa i wyjechać do Indii, stamtąd do Anglii. Reszcie rodziny pozwolono powrócić do Polski dopiero po 1956 roku. Nie do domu, bo dom został wcielony do Rosji Sowieckiej, a tam nikt nie chciał wracać.
.jpg)
Paczka była duża i obfitująca luksusowym towarem w PRL. Ale były tam także dwa kubki z wizerunkiem królowej Elżbiety II. Nie wiadomo dlaczego wszystkich to ubawiło. Chyba już byliśmy skażeni czerwoną zarazą, i sam widok kubka z monarchinią nas bawił. Jakby był z Gomułką to pewnie byśmy się ze strachu przed represjami nie śmiali.
Jak to losy się dziwnie plotą. Po latach zostałam poddaną tejże monarchini. Po to żeby zostać obywatelką Kanady musiałam złożyć przysięgę na wierność królowej. Potem tę przysięgę składałam jeszcze dwukrotnie: jako pracownik tzw. ‘crown corporations’, czyli rządu prowincji Ontario, oraz rządu federalnego Kanady. Niewiele sobie z tego wtedy robiłam. Były to czasy (trwają do dzisiaj) kiedy w aplikacjach polskich dalej muszę podawać imię ojca (z rosyjskiego tzw. ‘otczestwo’), No cóż każdy kraj ma swoją tradycję i historyczne uzasadnienie tej tradycji. A potem kiedyś za działalność społeczną otrzymałam Queen Elizabeth II Golden Jubilee medal. I też nic sobie z tego nie robiłam, aż nie pojechałam z dziećmi do Londynu i w Buckingham Palace zobaczyłam odznaczenia królewskie. Moja córka spytała mnie, czy ten medal to taki jak ja mam? – pokazując medal w galotce. Fakt mam. I to był niezamierzony przebój lata. Moje dzieci bardzo były z tego dumne i opowiadały o tym rodzinie i w Anglii, i w Polsce. Ten medal symbolicznie wydźwignął ich z emigranckiej biedy i zaścianka. W końcu i ja poczułam się z niego dumna, a na pytania rodziny, czy dostałam jakieś odznaczenie polskie, uśmiechałam się tylko głupawo. Widać to co robiłam było na tyle znaczące, aby mnie brytyjska królowa uhonorowała, ale nie dostatecznie istotnie dla Polski. Tak, to była moja królowa. Dopiero wtedy prawdziwie zainteresowałam się tym jakie jest miejsce brytyjskiej monarchii w Kanadzie i innych państwach wspólnoty krajów (commonwealth of nations).
Podaję na podstawie encyklopedii PWN.
Wspólnota Narodów, Commonwealth of Nations to zinstytucjonalizowana forma współpracy państw dawnego imperium brytyjskiego.
Od XIX w. imperium brytyjskie, wskutek wewnętrznych tendencji odśrodkowych i ruchów narodowowyzwoleńczych, zaczęło się przekształcać we współczesną Wspólnotę Narodów. Od 1867, kiedy pierwsza kolonia, Kanada, otrzymała status dominium z bardzo szeroką autonomią z własnym parlamentem i rządem. Potem powstało wiele niepodległych państw, uznających monarchię brytyjską za głowę państwa. Państwa te należały do Brytyjskiej Wspólnoty Narodów. W Kanadzie dopiero w 1982 roku wykluczono Dominion z nazwy państwa i od tego czasu oficjalna nazwa państw to Canada (dwujęzycznie). Na konferencji pokojowej w Paryżu w 1919 brytyjskie dominia wystąpiły jako samodzielne podmioty prawa międzynarodowego, podpisały traktaty pokojowe kończące I wojnę światową i weszły w skład Ligi Narodów. Efektem stopniowego rozszerzania się autonomii stało się proklamowanie na konferencji imperialnej w 1926 powstania Brytyjskiej Wspólnoty Narodów. Zasady przyjęte na tej konferencji zostały potwierdzone i rozwinięte w uchwalonym 1931 przez parlament brytyjski Statucie Westminsterskim. W 1947 Indie, Pakistan i Cejlon (obecnie Sri Lanka) uzyskały niepodległość i stały się członkami Wspólnoty. W 1949 zaprzestano oficjalnie stosowania nazwy Brytyjska Wspólnota Narodów i zastąpiono ją Wspólnota Narodów. Do 1967 wszystkie niemal kolonie brytyjskie (w tym i afrykańskie) uzyskały niepodległość i stały się członkami Wspólnoty Narodów.
W skład Wspólnoty Narodów wchodzą dominia, republiki i samodzielne monarchie. Symbolem jedności Wspólnoty Narodów jest monarcha brytyjski. Państwa Wspólnoty Narodów uznają go bądź za głowę państwa na zasadzie unii personalnej (dominia), bądź jedynie za głowę Wspólnoty Narodów (republiki i samodzielne monarchie). Przedstawiciele dyplomatyczni państw Wspólnoty Narodów w ramach Wspólnoty nazywają się wysokimi komisarzami, mają status ambasadorów, ale nie są uważani za przedstawicieli państw obcych, co pozwala im komunikować się bezpośrednio nie tylko z ministrami spraw zagranicznych, ale także z ministrami resortów gospodarczych. Członkowie Wspólnoty Narodów mają własne ustawodawstwa, politykę zagraniczną i wewnętrzną. Różnią się przynależnością do układów wojskowych i nieraz prowadzą przeciwstawną politykę zagraniczną. Czynnikami łączącymi kraje Wspólnoty Narodów są więzy ekonomiczne. W ramach Wspólnoty Narodów ukształtował się system konsultacji i kooperacji w wielu dziedzinach, np. w politycznej — doroczne konferencje premierów, w miarę potrzeby odbywają się także spotkania ministrów finansów, handlu, oświaty, nauki i kultury. Od 1967 działa w Londynie Stały Sekretariat. W skład Wspólnoty Narodów wchodzi Wielka Brytania (wraz z terytoriami zależnymi) oraz państwa: 1) dawne dominia, np. Australia, Jamajka, Kanada, Nowa Zelandia, Papua-Nowa Gwinea; 2) republiki, np. Bangladesz, Indie, Kenia, Nigeria, Tanzania; 3) samodzielne monarchie, np. Lesotho, Malezja, Suazi. Niektóre państwa po uzyskaniu niepodległości nie przyłączyły się do Wspólnoty Narodów, np. Birma; wiele państw wystąpiło ze Wspólnoty Narodów, np.: Irlandia, Fidżi, a także RPA, Pakistan (które z czasem powróciły do Wspólnoty Narodów).
W Londynie ustawiła się długa kolejka poddanych do złożenia hołdu Królowej. Niektórzy stali ponad 12 godzin. Do nich należał słynny piłkarz David Beckham. Pewnie bym też stała w takiej kolejce. I martwię się o czas zmiany i tego co on może przynieść. W końcu jak się przeżyło komunizm to zostanie poddanym królowej gwarantowało mi pewne bezpieczeństwo i stabilność. Co się stanie jeśli Kanada zdecyduje w referendum, że występujemy ze Wspólnoty i monarcha brytyjski nie będzie stał na czele naszego państwa? Tym samym funkcja generalnego gubernatora i prowincjonalnych gubernatorów zostanie zniesiona. Natychmiast monarchia zostanie zastąpiona przez coś innego zgodnie z zasadą, że powstała dziura wessie co tam będzie. I tego się obawiam. Nie chcę ponownie być pod panowaniem lewaków i neomarksistów, nawet jeśli nazywają siebie inaczej. A ja nauczyłam się ich rozpoznawać na odległość. To nie wróży niczego dobrego. Wolę zostać poddaną króla Karola III.
Alicja Farmus
W 2022 roku Wspólnota Narodów liczyła 56 państw członkowskich zamieszkanych przez 2,5 mld ludzi (blisko 1/3 populacji świata). 32 spośród nich to „małe państwa”, definiowane przez organizację jako państwa o liczbie mieszkańców nie przekraczającej 1,5 mln, bądź nieco większe lecz o podobnym uwarunkowaniu geopolitycznym, w tym liczne państwa wyspiarskie.
W nawiasach podano rok przystąpienia.
Europa
- Wielka Brytania (1931)
- Cypr (1961)
- Malta (1964)
Ameryka Północna
- Kanada (1931)
- Jamajka (1962)
- Trynidad i Tobago (1962)
- Barbados (1966)
- Bahamy (1973)
- Grenada (1974)
- Dominika (1978)
- Saint Lucia (1979)
- Saint Vincent i Grenadyny (1979)
- Antigua i Barbuda (1981)
- Belize (1981)
- Saint Kitts i Nevis (1983)
- Ameryka Południowa
- Gujana (1966)
Afryka
- Południowa Afryka (1931–1961, ponownie przyjęta w 1994)
- Ghana (1957)
- Nigeria (1960, zawieszona w latach 1995–1999)
- Sierra Leone (1961)
- Uganda (1962)
- Kenia (1963)
- Tanzania (1964)
- Malawi (1964)
- Zambia (1964)
- Gambia (1965–2013[11], ponownie przyjęta w 2018[12])
- Botswana (1966)
- Lesotho (1966)
- Mauritius (1968)
- Eswatini (1968)
- Seszele (1976)
- Namibia (1990)
- Mozambik (1995; jedno z czterech państw członkowskich, które nigdy nie należały do imperium brytyjskiego)
- Kamerun (1995)
- Rwanda (2009; jedno z czterech państw członkowskich, które nigdy nie należały do imperium brytyjskiego)
- Gabon (2022; jedno z czterech państw członkowskich, które nigdy nie należały do imperium brytyjskiego)
- Togo (2022; jedno z czterech państw członkowskich, które nigdy nie należały do imperium brytyjskiego)
Azja
- Indie (1947)
- Pakistan (1947–1972, ponownie przyjęty w 1989, zawieszony w latach 1999–2004, zawieszony ponownie 2007–2008)
- Sri Lanka (1948)
- Malezja (1963)
- Singapur (1965)
- Bangladesz (1972)
- Brunei (1984)
- Malediwy (1982–2017[13], przyjęte ponownie w 2020[14])
Australia i Oceania
- Australia (1931)
- Nowa Zelandia (1931)
- Samoa (1970)
- Tonga (1970)
- Fidżi (1970–1987, ponownie przyjęte w 1997, zawieszone 2006–2014)
- Papua-Nowa Gwinea (1975)
- Wyspy Salomona (1978)
- Tuvalu (1978)
- Kiribati (1979)
- Vanuatu (1980)
- Nauru (1999)
Dawni członkowie
- Irlandia (1931–1949)
- Zimbabwe (1980–2003, zawieszone od 2002)
- Tanganika (1961–1964; obecnie stanowi część Tanzanii, będącej państwem członkowskim)
- Zanzibar (1963–1964; obecnie stanowi część Tanzanii, będącej państwem członkowskim)
- Nowa Fundlandia (1931–1934; obecnie stanowi część Kanady, będącej państwem członkowskim)
- Federacja Malajska (1957–1963, obecnie stanowi część Malezji, będącej państwem członkowskim)
