Analitycy ds. obronności ostrzegają, że Kanada, rozważając potencjalne znalezienie kolejnego myśliwca, który mógłby zastąpić amerykański F-35, może napotkać problemy w związku z zawetowaniem któregokolwiek z nowych nabytków przez Stany Zjednoczone.
Premier Mark Carney zarządził ponowne rozpatrzenie zakupu myśliwców F-35 w obliczu coraz bardziej wrogiej postawy Stanów Zjednoczonych i gróźb prezydenta Donalda Trumpa dotyczących zaszkodzenia gospodarce Kanady.
Carney potwierdził 17 marca, że rozmawiał z przedstawicielami rządów Francji i Wielkiej Brytanii na temat możliwości budowy myśliwca w Kanadzie przez te kraje.
Rząd liberalny zobowiązał się do zakupu 88 samolotów F-35 od USA za kwotę 19 miliardów dolarów, ale podpisał kontrakt tylko na pierwszych 16 samolotów.
Liberałowie mogliby rozważyć zakup samolotów Eurofighter, zbudowanych przez konsorcjum, w skład którego wchodzi Airbus, a także francuskich Rafale. Innym preferowanym samolotem jest szwedzki Saab Gripen. Saab był na drugim miejscu w przetargu na kanadyjski myśliwiec i proponował budowę Gripenów w Kanadzie .
Analitycy ds. obronności twierdzą jednak, że ze względu na to, iż wszystkie te samoloty zawierają wyposażenie wyprodukowany w USA, Amerykanie mogą zablokować jakąkolwiek potencjalną sprzedaż do Kanady.
Na przykład silnik Gripena to technologia amerykańska.
„Możliwość zablokowania (sprzedaży) przez Amerykanów byłaby najwyższa w przypadku Gripena ze względu na silnik” — powiedział analityk ds. obronności Martin Shadwick, który jest emerytowanym wykładowcą studiów strategicznych na York University w Toronto. „Rafale miałby najmniej amerykańskiej zawartości”.
Alan Williams, były szef ds. zakupów w Departamencie Obrony Narodowej, powiedział, że Stany Zjednoczone mają możliwość zablokowania sprzedaży sprzętu wyposażonego w amerykańską technologię i zauważył, że Trump próbuje wysłać sygnał Kanadzie, angażując się w wojnę handlową. Williams uważa, że F-35 stanowi strategiczną słabość dla Kanady, ponieważ USA mają całkowitą kontrolę nad aktualizacjami oprogramowania i częściami zamiennymi do samolotu. „Nie spodziewałbym się, że (Trump) wstrzyma aktualizacje oprogramowania, ale jest to ryzykowne” – dodał.
Pierwszy z kanadyjskich myśliwców F-35 zostanie dostarczony do amerykańskiej bazy wojskowej w 2026 r., a następnie do Kanady w 2028 r. Kanada planuje eksploatować te samoloty do 2060 r.
Zwolennicy zakupu F-35 przez Kanadę wskazują na kontrakty warte setki milionów dolarów, które kanadyjskie firmy otrzymały, dostarczając części do samolotów USA. To z kolei podtrzymało lub stworzyło kanadyjskie miejsca pracy w lotnictwie.
Jednak 28 lutego National Post poinformował , że Trump powiedział firmie Lockheed Martin, że chce, aby te miejsca pracy wróciły do USA, gdy nadejdzie termin odnowienia kontraktów w Kanadzie.