Szanowni Państwo, kontynuujemy nasz cykl ujawniania materiałów rezydentury wywiadu PRL w Kanadzie. Część z nich pochodzi z niedawno odtajnionego zbioru zastrzeżonego. Materiały te są pozyskiwane w ramach prowadzonego przez nasz tygodnik programu badawczego w IPN „Polonia i jej korzenie”. Zachowano oryginalną pisownię.

Podlega zwrotowi do Centrali następnym kurierem

Tajne Spec. Znaczenia

PONIŻEJ KONTYNUACJA TEKSTU

Egz. nr 1

Instrukcja Nr 6/G/88 

z dnia 1988.10.13

dla „Vardara”

Dotyczy: „Dryf”

        Uzyskajcie publikację „Dryfa” w tygodniku „Bisuness” powięconą „joint ventures” w Polsce – zainteresowani jesteśmy Waszą oceną merytoryczną poziomu w/w gazety oraz składu jej redakcji. Uważamy, że kontakt z „Dryfem” warto podtrzymać – na uwagę zasługuje również rozpoznanie możliwości wywiadowczych jego żony /pracować ma w firmie technologicznej na terenie Montrealu/.

        Z analizy akt paszportowych wynika, że „Dryf” przed wyjazdem z Polski miał wykształcenie podstawowe, zatrudniał się m.in. jako muzyk w zespole „Bajm”.

        Jego żona miała wykształcenie średnie, nie pracowała zawodowo. O ile dojdzie do bliższego kontaktu z w/wym., rozpoznajcie ich aktualną sytuację materialną, zawodową, prezentowaną postawę polityczną, stosunek do Polski etc.

Dotyczy: „Corso”

        Prosimy o poinformowanie o aktualnym stanie kontaktów z „Corso” (odręczny dopisek na marginesie: „Fent”), a także sytuacji finansowo-handlowej jego firmy.

Dotyczy: „Kimi”

        Informacja przesłana depeszą świadczy o zwiększaniu się możliwości wywiadowczych figurantki.

        Prosimy o ich dalsze rozpoznawanie, w kontekście niekonwencjonalnych metod rozwiązywania problemów zadłużenia oraz spraw związanych z członkostwem w MFW i BŚ w świetle włączania naszego kraju do grupy włoskiej, w ramach w/wymienionych organizacji.

        Aktualny pozostaje nadal problem wpływu utworzenia zjednoczonego rynku Wspólnoty Europejskiej do 1992 r. na stosunki gospodarcze i polityczne KS /w tym głównie PRL/ z wysokorozwiniętymi krajami kapitalistycznymi.

        Interesują nas również propozycje działań, które PRL i pozostałe KS powinny ex-ante podjąć, ażeby uniknąć negatywnych następstw w/w integracji.

G. Jarecki

***

Toronto, 1989.11.22

TAJNE

Egz. poj.

NOTATKA

dot. zmian kadrowych w konsulacie i DALIMPEX’ie

        W wyniku tegorocznych rotacji nastąpiły poniżej wyszczególnione zmiany w obsadzie personalnej:

KONSULATU

na miejsce po EUGENIUSZU MATYJASZKIEWICZU przybyli

– konsul WIESŁAW OSUCHOWSKI,.

żona URSZULA OSUCHOWSKA,

syn PAWEŁ OSUCHOWSKI,

zam (…) w Toronto

– vice konsul WŁADYSŁAW BURY,

żona CZESŁAWA BURY, ur.

córka EWA BURY, ur.

zam. (…) Mississauga

na miejsce po kierowcy intendencji przybyli:

– JAN TABOR,

żona HANNA TABOR,

oboje zamieszkali w budynku Konsulatu

        W dniu 3 grudnia 1989 r. do Konsulatu na dodatkowy etat przybyć ma:

– KRZYSZTOF SMYK z żoną i 2 dzieci (znany w PIONIE „B” (rozpracowanie cudzoziemców – red.))

        Proszę o wszechstronne sprawdzenia WIESŁAWA TABORA pod kątem możliwości ich operacyjnego wykorzystania – szczególnie zainteresowany jestem JANEM TABOREM.

DALIMPEX – przybyli

– BOGDAN GLEINERT, zam. (…) Mississauga

żona RENATA, 2 synów RAFAŁ (13), PIOTR (7), pełni funkcje 2-cy dyrektora

– PAWEŁ TOKAREK (b.b.d) – handlowiec na miejscu SOBOLI, żona IWONA

– KAROL POPIEL, zam. (…) Mississauga

w/w przybył na miejsce LIBOLDA, K. Popiel jest długoletnim dyrektorem POLARU-u we Wrocławiu, żona MIROSŁAWA, córka MONIKA (18)

        Proszę o sprawdzenie i informacje o ew. możliwościach ich operacyjnego wykorzystania.

„Ugis”

25.11.80 „Vardar”

***

Nadany 89.11.12 z OTTAWY

T A J N E

SPEC. ZNACZENIA

Czynienie odpisów wzbronione

Egz. nr 2

SZYFROGRAM NR 10451

PILNY

/JAR – K. B/.

        Uzyskał of. „UGIS S” od „SITAK”. Przyjął i napisał of. „VARDAR” 13 bm.

        W związku z wizytą Wałęsy w Toronto ścisłe kierownictwo Kongresu Polonii Kanadyjskiej /Orłowski, Sadowski/ przygotowało memorandum na temat pracy polskich placówek w Toronto. A przede wszystkim konsulatu /z podaniem składu personalnego, przygotowania zawodowego, pochodzenia pracowników tj. z MSZ czy innych instytucji, stosunku do petentów i zmian zachodzących w Polsce. Memorandum ma być wręczone Wałęsie.

/-/ VARDAR

***

Warszawa, 1989.03.30

T A J N E

Egz. nr 1

NACZELNIK WYDZIAŁU X DEP. I MSW

Tow. ppłk Gromosław CZEMPIŃSKI

        W załączeniu przesyłam, do wiadomości i ewentualnego wykorzystania, kopię raportu ze spotkania z K.O. krypt. „RAY”, dot. sytuacji w spółce „DALIMPEX” w Montrealu.

Z-CA NACZELNIKA WYDZIAŁU II DEP. I MSW

mjr Mirosław HYTRYN

RAPORT

        (…) W trakcie ostatniego pobytu w Polsce E. FEIGINA, który jest kanadyjskim wicedyrektorem spółki „DALIMPEX” w Montrealu, pochwalił się „R”, będąc pod wpływem alkoholu, że utrzymuje bardzo bliskie kontakty z ambasadorem BARTOSZKIEM. Odwiedzają się prywatnie i jak stwierdził, owinął sobie ambasadora wokół palca. 

        Układ ten potwierdził „RAY’owi” radca handlowy z Montrealu – KALINOWSKI, który skarżył się, że ambasador zawsze ma czas dla FEIGINA a jego potrafi nie przyjąć na rozmowę. Wg KALINOWSKIEGO FEIGIN zaprasza ambasadora na różne imprezy, obiady w klubach żydowskich, za które płaci. Aktualnie FEIGIN przygotowuje wspólną z ambasadorem podróż do prowincji zachodnich. Ma ona mieć na celu promocję naszego handlu co wydaje się w przypadku ambasadora mało uzasadnione.

        FEIGIN jest ustalonym od lat współpracownikiem KSS (od red. – kanadyjskie służby specjalne), kontrolującym naszych pracowników w „Dalimpexie” i innych placówkach. Jest także spokrewniony z wysokim funkcjonariuszem byłego MBP Anatolem FEIGINEM.

        E. FEIGIN pochwalił się, że ma doskonałe rozeznanie, kto jest kim w naszych placówkach w Kanadzie. Wymienił nazwisko naszego rezydenta jako pracownika SB. Stwierdził też, że były konsul generalny w Montrealu J. KARSKI jest pochodzenia żydowskiego i w przeszłości nosił inne nazwisko. Wg FEIGINA jest on także pracownikiem SB (prawdopodobnie jest on współpracownikiem Zarządu II Sztabu Generalnego).

        Z drugiej strony, w trakcie ostatniej bytności w kraju FEIGIN dawał „RAY’owi” do zrozumienia, że ma w Polsce kontakty „TOP SECRET” z bliżej nieokreślonymi osobami na wysokim szczeblu. „RAY” zrozumiał, że chodzi tu o kontakty w MSW.

        Dalej „RAY” poinformował, że dowiedział się od pracownika „RYBEXU”, który powrócił do kraju, iż pracownik spółki „Dalimpex” w Montrealu – KRAJEWSKI, wieczorami „dorabia” pracując w restauracji jako kelner. „ROY” zwrócił uwagę na zagrożenie wynikające z Tego faktu.

        „ROY” nawiązał do odmowy wizy kanadyjskiej. Stwierdził ponownie, iż jego zdaniem motorem tej decyzji były działania FEIGINA i dyrektora „Dalimpexu” – WZIĘTKA. Podstaw do jej odmowy nie było. FEIGIN w rozmowie nawiązał sam do tego tematu, tłumacząc się bez pytania, że nie miał z odmową nic wspólnego.

        Zdaniem „R” duet FEIGIN – WZIĘTEK nie był zainteresowany jego przyjazdem, tak jak nie są zainteresowani przyjazdem kogokolwiek. Gdy poinformował WZIĘTKA, bawiącego aktualnie w kraju, że jest kolejny kandydat. W. nie znając nawet jego nazwiska stwierdził, że kategorycznie się temu sprzeciwia, nie potrzebuje nikogo i nikt z nim tej sprawy nie uzgadniał. Prosił „R” aby także jego stanowisko przekazał do kadr „DAL’u”, co też „R” uczynił. Zdaniem „R”, WZIĘTEK robi drobne kanty i nie chce kolejnego świadka. WZIĘTEK w Łodzi buduje willę dla córki oraz dom na swojej działce – co zdaniem „R” przekracza możliwości finansowe pracownika handlu zagranicznego.

        Na tym w zasadzie spotkanie zakończyłem. „RAY” wspomniał o planach firmy kooperacji z Izraelem i ZSRR – są to dopiero wstępne działania. Będzie o tym informował, o ile zaistnieją interesujące operacyjnie elementy.

U W A G I:

        – mając na uwadze, że „R” może się kierować nie tylko interesem firmy ale także niechęcią do WZIĘTKA i FEIGINA uważam jednak za celowe przekazać kopię niniejszego raportu do pionu „K”, w którego zainteresowaniu znajduje się FEIGIN oraz całokształt spraw związanych z sytuacją w „Dalimpexie”;

        – informacja dot. związku FEIGINA z ambasadorem wymaga potwierdzenia przez rezydenturę. O ile jest prawdziwa, celowym byłoby zwrócić uwagę tow. BARTOSZKA na osobę FEIGINA i rolę jaką spełnia on dla KSS (red. – kanadyjskie służby specjalne);

        – celowym byłoby także wyjaśnienie przypadku KRAJEWSKIEGO i ewentualne odwołanie go do kraju o ile fakt jego pracy w restauracji ma miejsce;

        – zdaniem „R” należałoby doprowadzić do wysłania FEIGINA na emeryturę do czego kwalifikuje go wiek i wysługa lat i co byłoby zgodne z kanadyjskimi przepisami. Utrudniłoby to KSS rozpracowanie pracowników naszych placówek w Kanadzie.

ST. INSPEKTOR WYDZIAŁU II DEP. I MSW

mjr Andrzej WóJCICKI

***

TAJNE

SZYFROGRAM Nr 71/1

z Toronto  4.1.88

Pilne

Tow. Winiecki

Tow. Pałasz depeszą nr 1 z 2 bm. podaje:

        W noc sylwestrową w czasie trwania zabawy w konsulacie z punktu obserwacyjnego po drugiej stronie ulicy przesyłane były silne wiązki promieni laserowych, w szybie zewnętrznej jest otwór o kształcie owalnym o przekroju około 1 cm.

        Przypuszczamy, że jest to laser bo kształt otworu jest bardzo regularny. Następna szyba nie została uszkodzona. Sporządzimy zdjęcie i przekażemy do oceny kurierem.

***

Data wpływu 89.01.23

godzina 20.00

T A J N E

SPEC. ZNACZENIA

Czynienie odpisów wzbronione

Szyfrogram Nr 667

nadany z Ottawy

JAR – K.

        W dniu 21 bm. zapoznałem się z kopią notatki, którą „Gospodarz” z Toronto przesłał do Dep. Łączności MSZ w sprawie otworu w szybie salonu urzędu. „G” sugerował, że powstała ona  w wyniku strumienia promieni laserowych. Na podstawie analizy fotografii otworu /sprawę konsultowałem z rezydentem II Zarządu/ należy wykluczyć użycie lasera. Otwór najprawdopodobniej spowodował pocisk wystrzelony z broni małokalibrowej.

        Szczegółowy raport najbliższym kurierem.

/-/ VARDAR