W związku z przypadającym 2 maja Dniem Polaków za Granicą przedstawiamy sylwetkę Władysława Turowicza.
Polski bohater, który bronił Lahore w wojnie 1965 roku. Pionier SUPARCO. Specjalista od rakiet balistycznych, który wybrał Karaczi na swoje miejsce na ziemi.
Władysław Turowicz przybył do Pakistanu w 1948 r. Po ogłoszeniu przez Wysoką Komisję Pakistanu w Londynie wakatów dla techników i pilotów w pakistańskich siłach powietrznych, wraz z grupą 30 innych Polaków został wysłany do bazy Drigh Road w Karaczi. Zofia, jego żona, uczyła matematyki w amerykańskiej szkole w Karachi, a także szkoliła na szybowcach kadetów powietrznych w Karaczi i Rawalpindi. Później wykładała również na Uniwersytecie Karachi.
.jpg)
W 1961 roku para uzyskała obywatelstwo Pakistanu. Podczas wojny 1965 r. Turowicz bronił Lahore jako pilot. Zapewnił również dostawy lokalnych części zamiennych dla pakistańskiego lotnictwa po zatrzymaniu dostaw z zagranicy. Po przejściu na emeryturę z Sił Powietrznych w 1967 roku dołączył do SUPARCO, gdzie pracował do 1970 roku. Odegrał kluczową rolę w wystrzeleniu pierwszego pakistańskiego satelity i budowie pakisat.skich pocisków balistycznych.
Jego żona i córki pozostały w Pakistanie. Dwie jego córki wyszły za mąż za Pakistańczyków, a trzecia ma męża z Bangladeszu. Władysław Turowicz zmarł w 1980 roku i został pochowany w Górze Qabrustan. Muzeum PAF w Karaczi umieściło tablicę pamiątkową na jego cześć.
Urodził się na Syberii, gdzie jego ojciec budował kolej transsyberyjską. W czasie wojny domowej w Rosji przedostał się z rodziną do Polski. Od najmłodszych lat zafascynowany lotnictwem, ukończył studia na Wydziale Lotnictwa Inżynieryjnego Politechniki Warszawskiej. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 i 48. lokatą w korpusie oficerów aeronautyki, grupa liniowa.
Gdy rozpoczęła się wojna, był rezerwistą polskiego lotnictwa, potem służył w brytyjskim lotnictwie jako inspektor techniczny, organizując i testując samoloty, dokonywał też analiz wypadków lotniczych jako „crash inspector”. Żona, Zofia Turowicz, towarzyszyła mężowi w wyprawach do miejsc wypadków, pomagając mu często w nawigacji w czasie gęstej mgły.
Ze względu na słaby wzrok nie mógł być pilotem.
W 1952 roku w randze porucznika objął stanowisko dowódcy bazy Pakistańskich Sił Powietrznych w Chaklala.
W 1959 roku Władysław Turowicz awansował do stopnia Air Wing Captain (pułkownika). W 1960 roku objął stanowisko zastępcy dowódcy Sztabu Sił Powietrznych do spraw szkolenia (Assistent Chief of Air Staff). W 1965 roku uruchomił produkcję części zapasowych do samolotów. Przeszedł na emeryturę w 1967 roku ze stanowiska zastępcy dowódcy Sztabu Sił Powietrznych do spraw szkolenia (Assistant Chief of Air Staff) w randze Air Commodore (generała).
Jeszcze w 1966 został skierowany do pracy w renomowanym i prestiżowym Space & Upper Atmosphere Research Committee (SUPARCO), w 1967 został jego komendantem. Kierował przygotowaniem programu rakietowego i kosmicznego (satelity) oraz pakistańskich astronautów. Blisko wpółpracował z Abdusem Salamem, pakistańskim fizykiem teoretycznym, późniejszym noblistą. W Stanach Zjednoczonych przekonał kierownictwo NASA do szkolenia pakistańskich specjalistów rakietowych. Przy współpracy z Amerykanami stworzył projekt rakiet balistycznych krótkiego i średniego zasięgu, w tym pierwszych pakistańskich rakiet typu „Rehbar-1”. Brał również udział w rozwoju pakistańskiego programu nuklearnego i orbitalnych lotów bezzałogowych. W SUPARCO stworzył szkołę kształcącą inżynierów astronautyki.
Za wkład w rozwój pakistańskiego lotnictwa i programu rakietowych pocisków balistycznych otrzymał wiele odznaczeń, m.in. ordery: Sitara i Pakistan (Gwiazdę Pakistanu, 1965), Tamgha i Pakistan (Medal Pakistanu, 1967), Sitara i Khidmat (Gwiazdę służby cywilnej, 1967), Sitara e Quaid e Azam (Gwiazdę Wielkiego Przywódcy, 1971). Promował też walkę z narkotykami.
Władysław Turowicz zmarł 8 stycznia 1980 roku wskutek wypadku samochodowego, w którym ucierpiał także jego kierowca. Pochowano go na cmentarzu chrześcijańskim Gora Qabristan w Karaczi. 14 sierpnia 2006 roku (w dniu Święta Niepodległości Pakistanu oraz w przeddzień Dnia Wojska Polskiego) odsłonięto pomnik generała Władysława Turowicza w sali głównej Muzeum Pakistańskich Sił Powietrznych w Karaczi upamiętniający jego zasługi dla PAF[6]. Inny pomnik stoi w SUPARCO w Lahore.
Czworo dzieci Turowiczów otrzymało wykształcenie w szkołach w Karaczi i Wielkiej Brytanii. Syn jest naukowcem w SUPARCO.
W Polsce jego postać jest mało znana. W IPN odnaleziono zapisy SB dotyczące generała i jego żony. Dokumentacja sporządzona przez Departament I MSW (wywiad) ma nr OCH-002349/70
Za wikipedia oraz The Karachi Walla
