Helikopter prezydenta Iranu rozbił się w niedzielę w mglistym, górzystym regionie
Prezydent Iranu Ebrahim Raisi, postrzegany jako potencjalny następca Najwyższego Przywódcy Ajatollaha Alego Chameneiego, zginął w katastrofie helikoptera w górzystym terenie w pobliżu granicy z Azerbejdżanem, podali w poniedziałek urzędnicy i media państwowe Iranu.
Wrak helikoptera, który rozbił się w niedzielę, na pokładzie którego znajdował się Raisi, minister spraw zagranicznych Hossein Amirabdollahian oraz sześciu innych pasażerów i członkowie załogi, odnaleziono wcześnie w poniedziałek po nocnych poszukiwaniach w warunkach zamieci śnieżnej.
.jpg)
Jak podała oficjalna agencja informacyjna IRNA , najwyższy przywódca Iranu ajatollah Ali Chamenei, który sprawuje najwyższą władzę i ma ostatnie słowo w sprawie polityki zagranicznej i irańskiego programu nuklearnego, wskazał wiceprezydenta Mohammada Mokhbera na stanowisko tymczasowego prezydenta.
Główny negocjator nuklearny Iranu Ali Bagheri został mianowany pełniącym obowiązki ministra spraw zagranicznych.
„Ogłaszam pięć dni publicznej żałoby i składam kondolencje drogiemu narodowi Iranu” – oznajmił Chamenei w oświadczeniu. Mokhber, podobnie jak Raisi, jest postrzegany jako bliski Chameneiemu.
Zgodnie z konstytucją Republiki Islamskiej nowe wybory prezydenckie muszą odbyć się w ciągu 50 dni.
Chamenei wcześniej starał się uspokoić Irańczyków, mówiąc, że nie będzie zakłóceń w sprawach państwowych.
Katastrofa ma miejsce w czasie rosnącego sprzeciwu w Iranie w związku z szeregiem kryzysów politycznych, społecznych i gospodarczych. Duchowni władcy Iranu stoją w obliczu międzynarodowej presji w związku ze spornym programem nuklearnym Teheranu i jego pogłębiającymi się powiązaniami wojskowymi z Rosją podczas wojny na Ukrainie.
Długa „wojna cieni” między Iranem a Izraelem wybuchła w zeszłym miesiącu wraz z wymianą uderzeń dronów i rakiet.
Media państwowe podały, że zdjęcia z miejsca zdarzenia pokazują, iż wyprodukowany w USA helikopter Bell 212 uderzył w szczyt góry, chociaż nie podano oficjalnych informacji na temat przyczyn katastrofy. Wśród ofiar byli także gubernator prowincji Azerbejdżan Wschodni i starszy imam z miasta Tabriz.
„W katastrofie zginęli prezydent Raisi, minister spraw zagranicznych i wszyscy pasażerowie helikoptera” – powiedział wcześniej agencji Reuters wyższy rangą urzędnik irański, prosząc o zachowanie anonimowości ze względu na delikatność ż sprawy.
Helikopter rozbił się w regionie Varzeqan na północ od Tabriz – podała państwowa agencja informacyjna IRNA, gdy Raisi wracał z oficjalnej wizyty na granicy z Azerbejdżanem w północno-zachodnim Iranie.
Raisi (63 l.) został wybrany na prezydenta w 2021 r. i od chwili objęcia urzędu nakazał zaostrzenie przepisów moralnych, nadzorował krwawe stłumienie antyrządowych protestów i zdecydowanie nalegał na rozmowy nuklearne ze światowymi mocarstwami.
Prezydent Chin Xi Jinping złożył w poniedziałek hołd Raisiemu, określając jego „tragiczną śmierć” jako „wielką stratę dla narodu irańskiego”.
Xi przesłał „szczere kondolencje” pierwszemu wiceprezydentowi Iranu, powiedział na konferencji prasowej rzecznik ministerstwa spraw zagranicznych Wang Wenbin.
„Tragiczna śmierć (Raisiego) jest wielką stratą dla narodu irańskiego, a naród chiński stracił dobrego przyjaciela” – Wang zacytował wypowiedź Xi.
Chiny są bliskim partnerem Iranu, jego największym partnerem handlowym i głównym odbiorcą jego ropy objętej sankcjami.
Wiadomości z kondolencjami nadeszły także od regionalnych sąsiadów Iranu, w tym przywódców Syrii, Egiptu, Indii, Iraku i Pakistanu, a także Unii Europejskiej, Włoch i Rosji.
Wspierana przez Iran grupa bojowników Hamas, walcząca z siłami izraelskimi w Gazie przy wsparciu Teheranu, wydała oświadczenie, w którym wyraziła współczucie narodowi irańskiemu z powodu „tej ogromnej straty”.
Wspierana przez Iran grupa Hezbollah w Libanie i rebelianci Houthi w Jemenie również wydali oświadczenia, w których wychwalają Raisiego i opłakują jego śmierć.
Tymczasem grupa opozycyjna na wygnaniu, Narodowa Rada Oporu Iranu, określiła jego śmierć w oświadczeniu jako „monumentalny i nieodwracalny cios strategiczny” wymierzony w Republikę Islamską.
Zespoły ratownicze przez całą noc walczyły z zamieciami i trudnym terenem, aby dotrzeć do wraku we wczesnych godzinach porannych w poniedziałek.
Biały Dom podał, że prezydent USA Joe Biden został poinformowany o doniesieniach na temat katastrofy. Unia Europejska zaoferowała technologię awaryjnego mapowania satelitarnego.
W irańskim podwójnym systemie politycznym, podzielonym pomiędzy duchownym establishmentem a rządem, to 85-letni mentor Raisiego, Chamenei, najwyższy przywódca od 1989 r., sprawuje władzę decyzyjną we wszystkich głównych obszarach polityki.
Przez lata wielu postrzegano Raisiego jako silnego pretendenta do następcy Chameneiego, który popierał główną politykę Raisiego.
Zwycięstwo Raisiego w ściśle kontrolowanych wyborach w 2021 r. sprawiło, że wszystkie gałęzie władzy znalazły się pod kontrolą “jastrzębi”, po ośmiu latach prezydentury pragmatyka Hassana Rowhaniego i wynegocjowaniu porozumienia nuklearnego z mocarstwami, w tym z Waszyngtonem.
Jednak pozycja Raisiego mogła zostać nadszarpnięta przez powszechne protesty przeciwko rządom duchownych i niepowodzenie w naprawie gospodarki Iranu, hamowanej przez zachodnie sankcje.
W niedzielę Raisi przebywał na granicy z Azerbejdżanem, aby zainaugurować budowę tamy Qiz-Qalasi, będącej wspólnym projektem. Prezydent Azerbejdżanu Ilham Alijew, który powiedział, że wcześniej tego dnia „przyjaźnie pożegnał się” z Raisim, zaoferował pomoc w akcji ratunkowej.
za South China Morning Post
